Kiedy otwierano wystawę „Damy i gorszycielki” w Zgierzu, reklamowano ją informacją, że to dopiero w czasach Art Deco pojawiła się kolorowa bielizna.
I wiecie co… Ja już dawno takiej głupoty nie słyszałam.

HALKI
Kolorowe halki były od zawsze. Trzeba jednak pamiętać, że polska nazwa halka pojawiła się na przełomie XIX i XX wieku, wcześniej tę część garderoby określano mianem spódniczka spodnia. I o ile spódniczki te czasem było widać w XVIII wieku, tak w XIX stanowiły już ukrytą część garderoby.

Na pierwszej ilustracji: pikowane spódniczki spodnie. W lewym górnym taka z XVIII wieku, ozdobna, pozostałe pochodzą z XIX wieku. Używano ich dwojako: do wynalezienia krynoliny jako stelaż zwiększający objętość sukni, potem, dużo węższa, noszona pod stelażem, jako ochrona przed zimnem. Tak, była obecna w zimowym ubiorze damskim także w czasach secesji.

Na drugiej spódniczki spodnie z lat 1860-80.

Na trzeciej – secesja.

Na czwartej – secesja w wersji z czasopism.

GORSETY
Piąta ilustracja – zbiór sznurówek z XVIII wieku.

Szósta to gorsety z XIX wieku, w tym ten z ptaszkami jest dość wczesny: 1815-1830.

Siódma ilustracja przedstawia gorsety z tkanin we wzorki.

Ósma – 1883 rok: gorset dwukolorowy i turniura z podobnego okresu.

KOSZULA I PANTALONY
Nawet jeśli – na potrzeby muzeum w Zgierzu – uznamy, że halki, gorsety i stelaże nie wchodzą w skład bielizny (a to by się nasze przodkinie zdziwiły), tak już nie można pominąć faktu, że przed wojną robiono jednak bieliznę najbliższą ciału: koszulę i pantalony – w kolorze.

Obrazki 9-11 to przykłady bielizny we wzorki, z lat 1890-97, z różnych czasopism. Tak – na pierwszym przykład tego, że w całej Europie przedrukowywano te same pisma, polskie tez nie były oryginalnie polskie – zupełnie jak teraz.

A na dwunastym obrazku pantalony z Metropolitan Museum. W kolorowy rzucik. Żeby nie było, że pisma zabrudzone albo co i wcale te obrazki nie są w rzucik.

Trzynasty obrazek nie pokazuje tak wyraźnie jakbym chciała, że tam jedna koszula i jedne pantalony są ciemniejsze. W razie gdyby ktoś chciał ze mną dyskutować w temacie, że nie, nie noszono w Polsce kolorowych – w dalszej części prezentacji posługiwać się będziemy tekstami z „Tygodnika Mód i Powieści”. Dostępny w zdigitalizowanej wersji na eBuw.

Tekst pierwszy: 1893. Gdzie mamy dwie istotne informacje:
„Spódniczki kolorowe tak zwane halki (…)” – tak, nazwa halka musiała mieć objaśnienie czym jest, ponieważ była dość nowym słowem.
Druga informacja – to używanie nowości w bieliźnie: „batysty czy jedwabie kolorowe”.

Następny tekst z 1895 to fragment tego, który macie na całej stronie też. Gdzie mowa o tym, że OD KILKU LAT rozpowszechniły się kolorowe koszule.

I wiecie co… chyba strasznie opornie to wychodzenie kolorowej bielizny z mody szło, bo następny fragment macie z 1906 roku. A oni nadal muszą przypominać, że to niemodne.

1908 – to informacja, że staniczki na gorset robią się w kolorze. Dla przykładu mix ilustracji bielizny secesyjnej, gdzie w zdecydowanie innym kolorze niż białe są i staniczki gorsecikowe, i pantalony są w kolorze.

Ostatnia ilustracja to zachowana bielizna z Anglii. Tu z okresu secesji, ale słyszałam tę informację (nie wiem na ile prawdziwą), że żałoba królowej Wiktorii po Albercie spowodowała modę nie tylko na stroje czy biżuterię żałobną ale i na czarną bieliznę. Nie wiem jak wcześnie pojawiła się czarna bielizna w Anglii, czy wcześniej, czy razem z modą na kolor, jedno jest pewne:
KOLOROWA BIELIZNA zdecydowanie NIE jest wymysłem lat 1920. – a zdecydowanie wcześniejszym. Ta wiedza nie wymaga miesięcznych poszukiwań. Dla mnie to był jeden dzień siedzenia w internecie.